بسم الله الرحمن الرحیم

     زبان شما ، شناسنامه و معرف شخصیت شماست.
امام علی (ع)

نام خدا لنگرگاه خوبیست تا به واسطه آن اثر سخن را از خدا بطلبیم
همیشه برخورد کرده ایم به انسانهایی که جذاب بوده اند و نه دلقکگون، خوش سخن بوده اند و نه پرحرف، خوش مشرب بوده اند و نه بددهان، دلنشین بوده اند و نه زبان باز یا دیده ایم انسان هایی را که باکلام و منطقشان تحولاتی را بوجود آورده اند. راز این استعدادها و توانایی ها در چیست؟ اینها سوالاتیست که بارها از خودم پرسیده ام. چرا من نتوانم با سخنم اثرگذار باشم.  اصلا چرا یک نفر می تواند با کلام و البته فکر زیبایش افراد زیادی را جذب کند و چرا ما نتوانیم؟
نکته قابل ذکر و توجه پیوستگی دو امر اعتماد بنفس و توانایی خوب سخن گفتن است. 

خواه فکر کنید کاری را می توانید انجام دهید ، خواه فکر کنید که از انجام کاری ناتوان هستید . همیشه حق با شماست . ( هنری فورد )

چه المانهایی در اثر گذاری یک کلام موثرند؟
شخصیت فرد
نوع نگاه فرد
بیان فرد
حیا و متانت فرد
دانایی فرد
تواضع فرد 

 
فکرم مشغول این سوالات بود که خود را متذکر این نکته ساختم که فن بیان چیزیست که می توان آن را فراگرفت پس چرا دنبالش نروم؟ اگر چه ذکر این نکته که فن بیان فقط یکی از این المان هاست نیز ضروری است. انشاالله بتوانم مجموعه عوامل اثرگذار را در این مجموعه گردآوری نمایم

اینجا مجموعه ای از منابع آموزشی و مفید این فن را قرار می دهم تا انشاالله مجموعه ای موثر و مفید برای ارتقای این توانمندی فراهم آید. 

وبلاگ آموزش فن بیان و گویندگی http://fanebaian.blogfa.com/

فن بیان،اصول سخنرانی و هنرگویندگی وگفتگو آشنائی با فن خطابه ، اصول مخاطب شناسی ، مناظره ،مباحثه ، تدریس ،قصه گوئی ،دکلمه ، مجریگری و زبان بدن   http://fann-e-bayan.blogfa.com/

نکاتی که از بین نکات بیان شده در مقالات متعدد به نظرم جالب و همسو با نگاه خودم می بینم در ادامه:

- یک فرد خونسرد باعث آرامش فردمقابل هم می شود ، همیشه باادب باشید و با روی خوش ، دیگران همیشه با چنین کسی دوستانه برخورد می کنند.

- داشتن حرف خوب و مفید برای گفتن خود موجب اعتماد بنفس و ارتقای نحوه سخن گفتن می شود.

- قبل از حرف زدن به حرفت فکر کنی.

- این آیه ها رو بخونید و مطمئن باشید که خداوند شما را حمایت می کند تا به نتیجه مطلوب و مورد نظر خود دست پیدا کنید: 

رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی*
وَیَسِّرْ لِی أَمْرِی*
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِی*
یَفْقَهُوا قَوْلِی *
سوره بیستم قران، طه آیه 25 تا 28

- کم ندیدن خود دربرابر جمعی که قرار است برای آنها صحبت شود و سنگین ندیدن جمعی که مستمع هستند.

- برای داشتن بیان خوب باید دارای «گوش خوب» بود . مفهوم داشتن گوش خوب آن است که باید به شنیدن - و درست شنیدن - صدای خود و دیگران و صداهای اطرافمان که ما اصطلاحاً آن را «صدای طبیعت» می‌نامیم ، عادت نمود .

- سخنوران معتقدند که خطابه همچون فنون و علوم بشری، اصول و ضوابطی دارد که هرکس بتواند با دقّت کافی اصول و قواعد فنّ خطابه را به کار بگیرد، خطیب ماهری می شود. می گویند: ارسطو واضع فنّ خطابه بود ولی خودش خطیب و سخنور نبود. سخنور کسی است که اسلوب خطابه را در سخنرانی هایش مراعات کند. رسیدن به مقصد اصلی و اعلا در سخنوری به سادگی امکان پذیر نیست بلکه به تمرین بسیار و اطلاعات وسیع و استقامت نیاز دارد. راه های دست یابی به این هدف عالی را می توان در چند موضوع خلاصه کرد:
الف) استعداد ذاتی:
خطیب موفق کسی است که به طور طبیعی، آهنگی جالب، بیانی فصیح و حنجره ای گرم وگیرا داشته باشد. مخارج حروف را صحیح ادا کند. گرفتار لکنت زبان و سردی بیان نشود. دلی پرسوز و سر پر شور و قلب پاک داشته باشد. به زیبایی منظر و حضور ذهن قوی و هوش سرشار آراسته باشد. چنین فردی با تمرین می تواند به قلّه بلند خطابه دست بیابد.
ب) مطالعه‌ سخنان ادیبان.
سخنران نخست باید گفتار ادیبان و سخنوران زبردست را مطالعه نماید تا اسرار فصاحت و بلاغت را در کلام آن ها بیاید و تعبیرات زیبا و نغز را دریابد و شیوه به کارگیری الفاظ و روش خوب و زیبای آن را بشناسد.
بسیاری از گویندگان معروف، در آغاز از سخنرانی های مکتوب دیگران بهره می جستند تا زمینه ذهی خود را برای تدوین سخنرانی آماده سازند.
ج) تسلط بر نفس:
خطیب باید خود را برای تحمل شداید آماده سازد و در مقابل اشکالات و اعتراضات و احیاناً تمسخر ها صبور و بردبار باشد و از سخنرانی دلسردنشود.
د) ریاضت و تمریم مداوم:
دیده نشده است که سخنرانی در شروع امر عیوب زیادی نداشته باشد؛ از لکنت زبان گرفته تا نارسایی بیان و فقدان الفاظ و جملات. تمامی سخنرانان این گونه عیوب را داشته اند ولی کم کم برطرف شده است.
5) جرأت و اعتماد به نفس:
ترس و دلهره و عدم اعتماد به نفس از عوامل بازدارنده از سخنور شدن است. اگر کسی بخواهد سخنور خوبی بشود، باید با تمرین و سخن گفتن در برابر مردم و در اجتماعات، ترس و دلهره را از خود بزداید.
و) معلومات و محفوظات لازم:
سخنران باید هر چه می تواند بر محفوظات خود بیافزاید. اشعار زیبا و مناسب، سخنان نغز و شیوا از بزرگانی مانند سعدی و حفظ احادیث و ایات مناسب با موضوع بحث را در حافظه داشته باشد تا سخنرانی او از جذّابیّت خاصّی برخوردار باشد. * * محمد باقر شریعتی سبزواری، درباره سخن و سخنوری، ص 62 به بعد، با تلخیص. همواره در پناه حق موفق باشید.

***

25 سال پیش شادروان ملک الشعرای بهار - در کتاب سبک شناسی - ضعف نحوه سخن گویی ما را امری کلی دانست و از ضایع شدن آهنگ صدای ما وجود الحان عاجزانه ، صوت‌های نازک و شکسته و بسته ، حروف جویده جویده مظلومانه و حیلت گرانه در آن سخن گفت و از قول مردی فاضل نقل کرد که : « مردم ما به جای سخن گفتن ، ناله می‌کنند . »

 بهار در ضمن ، کودکان و نوجوانان و نیز بانوان و «دوشیزگان» را دعوت کرد تا به ورزش صدا بپردازند و طریق سخن گفتن درست و فصیح را با آهنگی استوار ، متین و جذاب بیاموزند . بهار به این نکته نیز اشاره می‌کند که برای هنرمندان فارسی زبان دو نکته از اهمیت خاص برخوردارند :

• 1. تاریخ زبان فارسی
• 2. وزن شعر در زبان فارسی

فن بیان  فقط به پرورش صدا و بیان و کار فنی و فیزیکی ختم نمی‌شود . بیان خوب ، با دانش ما از زبان و نیز با آگاهی ما   نسبت به آنچه که «بیانش می‌کنیم » ارتباطی تنگاتنگ دارد .